خواندن دقیق این مقاله مفید توصیه میشود
داروهاي متداول مصرفي در ام اس : در درمان اين بيماري از چند سري دارو استفاده مي‌شود، اگر چه هنوز هيچ‌کدام موفق به درمان قطعي نشده‌اند، ولي در کُند کردن روند بيماري موثر بوده و به فرد مبتلا کمک مي‌کند تا با علائم و مشکلات بيماري راحت‌تر کنار بيايد.
کورتيکواستروييدها و اينترفرون‌ها(بتااينترفرون) از جمله داروهايي هستند که در مراحل حاد بيماري و براي به تاخير انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شديدتر، گاهي از داروهاي شيمي درماني نيز استفاده مي‌شود.
روش‌هاي درماني مکمل : به غير از دارو درماني، از روش‌ها و راه کارهاي ديگري نيز جهت کمک به درمان "ام اس" استفاده مي‌شود. يکي از اين روش‌ها فيزيوتراپي صحيح و موثر است که بايد حتما توسط افراد متخصص در اين زمينه، صورت گيرد تا عضلات بيمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بيماري به دست آورند.
از آنجايي که استرس‌ها و فشارهاي عصبي در ايجاد و عود بيماري تاثيرگذار هستند، براي کنترل علائم و کمک به بهبود شرايط بيمار، استفاده از مشاوره‌هاي روان شناسي به جهت پيشگيري از افسردگي، اضطراب و ساير اختلالات رواني در افراد مبتلا، بسيار موثر مي‌باشد.
کار درماني يکي ديگر از روش‌هاي کمک‌کننده در بهبود وضعيت بيمار است. به وسيله کاردرماني به بيمار آموزش داده مي‌شود که علي‌رغم مشکلات و ناتواني‌هايي ايجاد شده، بتواند تا حد ممکن کارهاي روزمره خود را انجام دهد.
آيا پيروي از يک برنامه غذايي مناسب و متعادل به کنترل علائم بيماري کمک مي‌کند؟ در حال حاضر هيچ رژيم غذايي مشخص براي درمان "ام اس" وجود ندارد، ولي مسلما رعايت يک الگوي غذايي کامل و متعادل براي کمک به وضعيت اين بيماران حائز اهميت است. شواهد علمي موجود نشان مي‌دهد که راديکال‌هاي آزاد که در ايجاد بسياري از بيماري‌ها(مانند بيماري‌هاي قلب و عروق، سرطان‌ها، ديابت و...) موثر هستند، در بروز اين بيماري نيز بي‌تاثير نمي‌باشند. به همين دليل شايد دريافت آنتي اکسيدان‌ها با مقدار و دفعات مصرف مشخص، در کنترل علائم "ام اس" موثر باشد. آنتي اکسيدان‌ها مانند ويتامين‌هاي " ئی و سی " بتاکاروتن و ماده معدني سلنيوم، مانند يک سپر دفاعي، بدن را تا حدود زيادي از حمله راديکال‌هاي آزاد حفظ مي‌کنند. دريافت اين ترکيبات بايد زير نظر متخصصين صورت گيرد.
از آنجايي که علائم عصبي مربوط به کمبود ويتامين " بی دوازده " تا حدودي به علائم ام اس شبيه است (مانند سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، عدم تعادل و خستگي مفرط)، محققين بر اين تصور هستند که شايد کمبود اين ويتامين نيز در تخريب غلاف ميلين نقش داشته باشد. به همين سبب در بيماران مبتلا به ام اس بهتر است که ذخاير ويتامين " بی دوازده " بدن مورد بررسي قرار گيرد و در صورت لزوم از مکمل خوراکي يا تزريقي آن استفاده گردد. گاهي دريافت مکمل ويتامين‌هاي گروه " بی " (مانند " بی شش " نياسين، تيامين و اسيد فوليک) مي‌تواند به فروکش کردن علائم بيماري کمک کند.
ميزان انرژي مورد نياز روزانه بايد با توجه به شرايط و وضعيت بيمار، در نظر گرفته مي شود تا موجب اضافه وزن و چاقي نشود. همچنين توصيه مي‌شود که انرژي مورد نياز، از مواد غذايي گروه‌هاي اصلي غذايي، تامين گردد.
الگوي چربي‌هاي مصرفي نيز در بيماران مبتلا به ام اس اهميت دارد. مطالعات علمي نشان مي‌دهند که کاهش دريافت چربي‌هاي اشباع(کمتر از ده درصد انرژي کل روزانه) و افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري موجود در ماهي‌هاي چرب يا روغن هاي گياهي مانند سويا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان و يا استفاده از مکمل‌هاي آنها(مکمل‌هاي امگا- سه) در کاهش و پيشگيري از تشديد علائم بيماري موثر مي‌باشد.
در اين رابطه توصيه مي‌شود که : مصرف انواع گوشت‌هاي چرب، کره، سس‌هاي چرب، لبنيات پرچربي، پنير، روغن‌هاي نباتي جامد و... محدود گردد.
مصرف روغن زيتون ، روغن سويا ، کانولا، آفتاب گردان و ساير روغن‌هاي مايع غني از اسيدهاي چرب ضروري توصيه مي‌شود.
استفاده از انواع مغزها(مانند گردو، فندق، بادام درختي و پسته) و دانه‌هاي روغني(مانند کنجد، برزک، تخم کتان و...) به صورت تازه در برنامه غذايي اين بيماران به جهت افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري، مفيد مي‌باشد. استفاده از انواع جوانه به ويژه جوانه يونجه(در زمان شروع جوانه زدن) مفيد است. از انواع ماهي به ويژه ماهي ساردين، سالمون، ماهي تن و ساير ماهي‌هاي داراي چربي‌هاي امگا-3 به شکل پخته(غير سرخ کرده) استفاده شود. مصرف انواع ميوه و سبزي‌هاي تازه، غلات کامل و حبوبات ، هم براي تامين مواد مغذي مورد نياز و هم به لحاظ دريافت کافي فيبر غذايي به جهت فعال کردن روده‌ها و کمک به اجابت مزاج ضروري است. نوشيدن آب کافي در طي روز براي پيشگيري از يبوست و کاهش خطر عفونت‌هاي مثانه در بيماران توصيه مي‌شود. فقط به خاطر داشته باشيم که اغلب اين بيماران کنترل ادرار ضعيفي دارند، بهتر است که مصرف آب مورد نياز در طول روز تقسيم شده و پيش از خواب آب کمتري نوشيده شود.
با توجه به اين که در اين بيماران از داروهاي کورتيکواستروييدي استفاده مي‌شود، بهتر است که دريافت نمک کنترل شده باشد، براي بهبود طعم و مزه غذا مي‌توان از ساير چاشني‌ها مانند آب ليموترش استفاده کرد.
در شرايطي که بيمار مشکل بلع غذا داشته باشد، بهتر است که رژيم غذايي به شکل مايع غليظ يا نرم آماده گردد. گاهي وجود حساسيت‌هاي غذايي در تشديد علائم بيماري موثر است. چنان چه در بيمار سابقه حساسيت‌هاي غذايي وجود دارد، براي پيشگيري از عود علائم "ام اس"، بايد به کمک يک رژيم حذفي(مشابه کاري که در کنترل و درمان آلرژي‌هاي غذايي صورت مي‌گيرد) مواد غذايي حساسيت‌زا شناسايي شده و از برنامه غذايي بيمار خارج گردد.
شکلات، قهوه، نوشابه، بادام‌زميني، تخم‌مرغ، شير، گوجه‌فرنگي، مخمر، نان گندم، مواد غذايي حاوي انواع افزودني‌ها و رنگ‌هاي شيميايي و... اغلب در افراد مستعد، حساسيت‌زا هستند. بهتر است که مصرف غذاهاي بسيار شيرين، کيک‌ها و شيريني‌هاي تر، بيسکويت‌ها، آب‌نبات و شکلات محدود باشد.
نکاتي که بايد بيمار مبتلا به ام اس به آن توجه کند
بيمار نبايد دچار استرس، اضطراب، فشارهاي روحي و جسمي باشد.
به وزن خود توجه کند و دچار اضافه وزن يا چاقي نشود.
بيمار مي‌تواند يک پياده روي يا نرمش سبک روزانه و يا شنا در آب به شکل ملايم داشته باشد، ولي دقت داشته باشد که ورزشي که باعث بالا رفتن دماي بدن شود و يا سونا ممنوع است.
حمام آب داغ براي بيمار مناسب نيست.
هر گونه کار يا فعاليتي که سبب بالا رفتن درجه حرارت بدن شود، هدايت عصبي را دچار اختلال مي‌کند.
نوشيدن آب کافي(دو تا سه ليتر در روز) به بيماران توصيه مي‌شود.
داشتن خواب آرام و کافي براي آن ها مفيد است.
پيروي از برنامه غذايي مناسب و متعادل طبق موارد و توصيه‌هاي بيان شده در بالا ضروري است.
منيره دادخواه- کارشناس ارشد تغذيه - انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي کشور
کورتيکواستروييدها و اينترفرون‌ها(بتااينترفرون) از جمله داروهايي هستند که در مراحل حاد بيماري و براي به تاخير انداختن عود مجدد آن کاربرد دارند. در مراحل شديدتر، گاهي از داروهاي شيمي درماني نيز استفاده مي‌شود.
روش‌هاي درماني مکمل : به غير از دارو درماني، از روش‌ها و راه کارهاي ديگري نيز جهت کمک به درمان "ام اس" استفاده مي‌شود. يکي از اين روش‌ها فيزيوتراپي صحيح و موثر است که بايد حتما توسط افراد متخصص در اين زمينه، صورت گيرد تا عضلات بيمار مجددا توان و قدرت خود را مانند قبل از حمله و عود علائم بيماري به دست آورند.
از آنجايي که استرس‌ها و فشارهاي عصبي در ايجاد و عود بيماري تاثيرگذار هستند، براي کنترل علائم و کمک به بهبود شرايط بيمار، استفاده از مشاوره‌هاي روان شناسي به جهت پيشگيري از افسردگي، اضطراب و ساير اختلالات رواني در افراد مبتلا، بسيار موثر مي‌باشد.
کار درماني يکي ديگر از روش‌هاي کمک‌کننده در بهبود وضعيت بيمار است. به وسيله کاردرماني به بيمار آموزش داده مي‌شود که علي‌رغم مشکلات و ناتواني‌هايي ايجاد شده، بتواند تا حد ممکن کارهاي روزمره خود را انجام دهد.
آيا پيروي از يک برنامه غذايي مناسب و متعادل به کنترل علائم بيماري کمک مي‌کند؟ در حال حاضر هيچ رژيم غذايي مشخص براي درمان "ام اس" وجود ندارد، ولي مسلما رعايت يک الگوي غذايي کامل و متعادل براي کمک به وضعيت اين بيماران حائز اهميت است. شواهد علمي موجود نشان مي‌دهد که راديکال‌هاي آزاد که در ايجاد بسياري از بيماري‌ها(مانند بيماري‌هاي قلب و عروق، سرطان‌ها، ديابت و...) موثر هستند، در بروز اين بيماري نيز بي‌تاثير نمي‌باشند. به همين دليل شايد دريافت آنتي اکسيدان‌ها با مقدار و دفعات مصرف مشخص، در کنترل علائم "ام اس" موثر باشد. آنتي اکسيدان‌ها مانند ويتامين‌هاي " ئی و سی " بتاکاروتن و ماده معدني سلنيوم، مانند يک سپر دفاعي، بدن را تا حدود زيادي از حمله راديکال‌هاي آزاد حفظ مي‌کنند. دريافت اين ترکيبات بايد زير نظر متخصصين صورت گيرد.
از آنجايي که علائم عصبي مربوط به کمبود ويتامين " بی دوازده " تا حدودي به علائم ام اس شبيه است (مانند سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، عدم تعادل و خستگي مفرط)، محققين بر اين تصور هستند که شايد کمبود اين ويتامين نيز در تخريب غلاف ميلين نقش داشته باشد. به همين سبب در بيماران مبتلا به ام اس بهتر است که ذخاير ويتامين " بی دوازده " بدن مورد بررسي قرار گيرد و در صورت لزوم از مکمل خوراکي يا تزريقي آن استفاده گردد. گاهي دريافت مکمل ويتامين‌هاي گروه " بی " (مانند " بی شش " نياسين، تيامين و اسيد فوليک) مي‌تواند به فروکش کردن علائم بيماري کمک کند.
ميزان انرژي مورد نياز روزانه بايد با توجه به شرايط و وضعيت بيمار، در نظر گرفته مي شود تا موجب اضافه وزن و چاقي نشود. همچنين توصيه مي‌شود که انرژي مورد نياز، از مواد غذايي گروه‌هاي اصلي غذايي، تامين گردد.
الگوي چربي‌هاي مصرفي نيز در بيماران مبتلا به ام اس اهميت دارد. مطالعات علمي نشان مي‌دهند که کاهش دريافت چربي‌هاي اشباع(کمتر از ده درصد انرژي کل روزانه) و افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري موجود در ماهي‌هاي چرب يا روغن هاي گياهي مانند سويا و کانولا، جوانه گندم ، گردو، روغن تخم کتان و يا استفاده از مکمل‌هاي آنها(مکمل‌هاي امگا- سه) در کاهش و پيشگيري از تشديد علائم بيماري موثر مي‌باشد.
در اين رابطه توصيه مي‌شود که : مصرف انواع گوشت‌هاي چرب، کره، سس‌هاي چرب، لبنيات پرچربي، پنير، روغن‌هاي نباتي جامد و... محدود گردد.
مصرف روغن زيتون ، روغن سويا ، کانولا، آفتاب گردان و ساير روغن‌هاي مايع غني از اسيدهاي چرب ضروري توصيه مي‌شود.
استفاده از انواع مغزها(مانند گردو، فندق، بادام درختي و پسته) و دانه‌هاي روغني(مانند کنجد، برزک، تخم کتان و...) به صورت تازه در برنامه غذايي اين بيماران به جهت افزايش دريافت اسيدهاي چرب ضروري، مفيد مي‌باشد. استفاده از انواع جوانه به ويژه جوانه يونجه(در زمان شروع جوانه زدن) مفيد است. از انواع ماهي به ويژه ماهي ساردين، سالمون، ماهي تن و ساير ماهي‌هاي داراي چربي‌هاي امگا-3 به شکل پخته(غير سرخ کرده) استفاده شود. مصرف انواع ميوه و سبزي‌هاي تازه، غلات کامل و حبوبات ، هم براي تامين مواد مغذي مورد نياز و هم به لحاظ دريافت کافي فيبر غذايي به جهت فعال کردن روده‌ها و کمک به اجابت مزاج ضروري است. نوشيدن آب کافي در طي روز براي پيشگيري از يبوست و کاهش خطر عفونت‌هاي مثانه در بيماران توصيه مي‌شود. فقط به خاطر داشته باشيم که اغلب اين بيماران کنترل ادرار ضعيفي دارند، بهتر است که مصرف آب مورد نياز در طول روز تقسيم شده و پيش از خواب آب کمتري نوشيده شود.
با توجه به اين که در اين بيماران از داروهاي کورتيکواستروييدي استفاده مي‌شود، بهتر است که دريافت نمک کنترل شده باشد، براي بهبود طعم و مزه غذا مي‌توان از ساير چاشني‌ها مانند آب ليموترش استفاده کرد.
در شرايطي که بيمار مشکل بلع غذا داشته باشد، بهتر است که رژيم غذايي به شکل مايع غليظ يا نرم آماده گردد. گاهي وجود حساسيت‌هاي غذايي در تشديد علائم بيماري موثر است. چنان چه در بيمار سابقه حساسيت‌هاي غذايي وجود دارد، براي پيشگيري از عود علائم "ام اس"، بايد به کمک يک رژيم حذفي(مشابه کاري که در کنترل و درمان آلرژي‌هاي غذايي صورت مي‌گيرد) مواد غذايي حساسيت‌زا شناسايي شده و از برنامه غذايي بيمار خارج گردد.
شکلات، قهوه، نوشابه، بادام‌زميني، تخم‌مرغ، شير، گوجه‌فرنگي، مخمر، نان گندم، مواد غذايي حاوي انواع افزودني‌ها و رنگ‌هاي شيميايي و... اغلب در افراد مستعد، حساسيت‌زا هستند. بهتر است که مصرف غذاهاي بسيار شيرين، کيک‌ها و شيريني‌هاي تر، بيسکويت‌ها، آب‌نبات و شکلات محدود باشد.
نکاتي که بايد بيمار مبتلا به ام اس به آن توجه کند
بيمار نبايد دچار استرس، اضطراب، فشارهاي روحي و جسمي باشد.
به وزن خود توجه کند و دچار اضافه وزن يا چاقي نشود.
بيمار مي‌تواند يک پياده روي يا نرمش سبک روزانه و يا شنا در آب به شکل ملايم داشته باشد، ولي دقت داشته باشد که ورزشي که باعث بالا رفتن دماي بدن شود و يا سونا ممنوع است.
حمام آب داغ براي بيمار مناسب نيست.
هر گونه کار يا فعاليتي که سبب بالا رفتن درجه حرارت بدن شود، هدايت عصبي را دچار اختلال مي‌کند.
نوشيدن آب کافي(دو تا سه ليتر در روز) به بيماران توصيه مي‌شود.
داشتن خواب آرام و کافي براي آن ها مفيد است.
پيروي از برنامه غذايي مناسب و متعادل طبق موارد و توصيه‌هاي بيان شده در بالا ضروري است.
منيره دادخواه- کارشناس ارشد تغذيه - انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي کشور
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر