نقش ژن ها در بيماري ام اس گرچه دانشمندان هنوز ثابت نكرده اند كه چه دليلي باعث بروز واكنش خود ايمني و ايجاد بيماري ام اس مي گردد، اما تحقيقات اخير نشان دهنده نقش ژنتيك بعنوان يك جز اصلي در بروز اين بيماري مي باشد.
ژن ها قسمتي از مولكول دي ان اي (DNA) مي باشند كه اطلاعات وراثتي را از والدين به فرزندان منتقل مي سازند. آنها را مي توان در مركز هر سلولي از بدن بر روي اجسامي كه به آنها اصطلاحاً "كروموزوم" گفته مي شود پيدا نمود. نحوه ترتيب و قرار گيري ژن ها بر روي هر مولكول دي ان اي (DNA) نشان دهنده كدهاي خاصي است كه دستورالعمل هاي ويژه اي را دارا مي باشد و به سلول مي گويد كه چه كار بايد انجام دهد.اطلاعات ژنتيكي مي توانند هم بصورت مستقيم و هم به صورت مستعد شدن براي ابتلا به چيز خاصي به فرزندان منتقل شوند.
مثالهايي از انتقال مستقيم صفات ژنتيكي شامل رنگ مو و رنگ چشم افراد مي باشد. اين صفات از همان بدو تولد، صرف نظر از محيط اطراف و وقايع بيولوژيكي به فرزندان منتقل مي شود. برخلاف آن، بعضي صفات هست كه فرد را مستعد به چيز خاصي مي كند و در صورتي كه عوامل ديگري نيز وجود داشته باشند اين صفات در فرد ديده خواهد شد.
متخصصين معتقدند كه در ايجاد بيماري ام اس، فرد از نظر ژنتيكي مستعد ابتلا به آن مي باشد. يعني افراد مبتلا به ام اس احتمالاً استعداد مبتلا شدن به بيماري را از بدو تولد به ارث برده اند. به نظر مي رسد كه افرادي كه مستعد ابتلا به ام اس هستند فقط وقتي به اين بيماري دچار خواهند شد كه عوامل محيطي باعث روشن شدن و شروع اين بيماري در آنها شوند.
تحقيقات دانشمندان نشان مي دهد كه بعضي از عوامل محيطي سبب آسيب رساندن به دي ان اي DNA مي شوند كه اين صدمه موجب مي گردد كه بعدها يك بيماري خود ايمني در فرد ايجاد شده و به ميلين آنها حمله كند. آسيب به ژن ها و كروموزوم ها بر اثر تغييراتي كه در ماده شيميايي كه دي ان اي (DNA) را تشكيل مي دهد را اصطلاحاً "موتاسيون" (Mutation) مي نامند.
گرچه بعضي از موتاسيونهايي كه به فرزندان منتقل مي شوند مستقيماً از طريق اسپرم پدر و يا تخمك مادر به ارث مي رسند، اما چنين تغييراتي مي توانند همچنين از آسيبهايي كه به سلول ها در طول زندگي هر فردي رخ مي دهند نيز پديد بيايد. در مورد بيماري ام اس، دانشمندان عقيده دارند كه صدمه به دي ان اي (DNA) كه در طي سالهاي اوليه زندگي ايجاد مي شود و فرد را مستعد ابتلا به ام اس مي كند باعث خواهد شد كه چندين سال بعد بيماري ام اس بوجود آيد.
شواهدي براي يك ارتباط ژنتيكي دانشمندان در حال حاضر در حال بررسي نقش دقيق ژنها در بروز بيماري ام اس مي باشند. يكي از موضوعاتي كه از نظريه به ارث رسيدن استعداد ابتلا به بيماري در بعضي افراد حمايت مي كند اين مسئله است كه اين بيماري در بعضي از خانواده ها بيشتر ديده مي شود.
دانشمندان كشف كرده ا ند كه داشتن سابقه خانوادگي از بيماري ام اس باعث افزايش خطر ابتلا به اين بيماري در افراد مي گردد. كودكاني كه يكي از والدين آنها دچار ام اس مي باشد، حدود سه درصد احتمال دارد كه خودشان نيز به اين بيماري مبتلا شوند در حاليكه خطر ابتلا به اين بيماري در ساير افراد جامعه يك در هزار مي باشد. دو قولوهاي يكسان كه داراي ژنهاي مشابهي هستند در خطر بيشتري مي باشند. اگر يكي از دوقلوهاي يكسان دچار بيماري ام اس شود، حدود ده درصد احتمال ابتلا ديگري نيز وجود خواهد داشت كه اين موضوع، نشان دهنده نقش قوي ژنها در ابتلا افراد به اين بيماري مي باشد.
مدرك ديگري كه نشان دهنده نقش مهم ژنتيك در ابتلا افراد به بيماري ام اس مي باشد اين است كه اين بيماري در بين سفيد پوستها شايعتر از بقيه نژادها مي باشد و حتي اگر چندين گروه از نژادهاي مختلف در يك منطقه جغرافيايي خاص زندگي كنند، سفيد پوستها بيشتر به اين بيماري مبتلا مي شوند. براي مثال سفيد پوستهاي كانادايي بيشتر از ساير كساني كه در كانادا زندگي مي كنند به ام اس دچار مي شوند، در حاليكه اسكيموهاي كانادا خيلي به ندرت به اين بيماري مبتلا مي گردند. به همين صورت، در بعضي از گروههاي نژادي مثل اسكيكوها كه ترجيح مي دهند از نژاد خود همسر اختيار كنند، اين بيماري به نظر مي رسد كه كمتر ديده مي شود. اين گروهها كه از نظر ژنتيكي مجزا و ايزوله هستند شامل كولي هاي شرق اروپا و هاتريت هاي (Hutterites) كانادا مي باشند.
تحقيق با استفاده از وسايل و تكنيك هاي مدرن و امروزي، اين امكان را در اختيار دانشمندان قرار داده است كه ژن ها و كروموزومها را بهتر بررسي نمايند و نقش عوامل ژنتيكي را در ايجاد بيماري ام اس تحقيق كنند. با تجزيه و بررسي مولكول دي ان اي با وسايلي مثل كروماتوگراف و ميكروسكوپ الكترونيكي كه اجازه مي دهد قسمتهاي مختلف مولكول دي ان اي ديده شوند، دانشمندان بعضي از الگوهاي ژنها را در افرادي كه دچار بيماري خاصي مي باشند شناسايي نموده اند. اين الگوهاي ژنها را در افرادي كه دچار بيماري خاصي مي باشند شناسايي نمده اند.
اين الگوها را كه اصطلاحاً به آنها "ماركرهاي ژنتيكي" (Genetics Markers) گفته مي شود ممكن است در نشان دادن اين كه چه افرادي مستعد ابتلا به بعضي بيماريها در آينده هستند اهميت داشته باشند. براي مثال، در چند تحقيقي كه اخيراً انجام شده نشان داده شده است كه افرادي كه داراي يك ماركرژنتيكي براي يك آنتي ژن گلبول سفيد خون هستند به احتمال خيلي زياد به بيماري ام اس دچار خواهند شد.كشف يك شاخص ژنتيكي خاص كه فرد را مستعد ابتلا به بيماري ام اس مي كند ممكن است زمينه اي باشد كه نشان دهد اين ماركر ژنتيكي حداقل مي تواند تا حدودي مسئول بروز اين بيماري باشد. در تحقيقات بعدي دانشمندان تلاش مي شود كه ساير ماركرهاي ژنتيكي خاص بيماران مبتلا به ام اس نيز پيدا شود به اين اميد كه ژن يا ژنهاي مسئول بروز اين بيماري بطور دقيق مشخص گردند. تا به امروز حدود بيست ژن مختلف در اين مورد شناسايي شده است.
